Opbouw schoorsteen
De complete schoorsteen is opgebouwd uit drie onderdelen: de schouw, de schoorsteenpijp en de schoorsteenkap.
Schouw
Zoals gezegd is de schouw het onderste deel van uw schoorsteen. Het bevindt zich boven de haard, vangt de warme lucht en rook op en leidt ze richting de schoorsteenpijp. Vaak zal dit stuk ook versierd zijn en duidelijk zichtbaar zijn binnen de kamer. Het is belangrijk dat de diameter van de schouw overeenkomt met die van de onderliggende vuurplaats. Een te kleine diameter zorgt dat de schoorsteen niet meer zal trekken, een te grote diameter zorgt voor condensatie.
Schoorsteenpijp
De schoorsteenpijp is de ruimte die van de vuurplaats of de andere afvoeren leidt naar buiten. Het zal zorgen voor de luchtverplaatsing en minstens het rookkanaal bevatten. Meer wel dan niet zal het dan ook als synoniem worden gebruikt. De schoorsteen moet hoog genoeg zijn zodat ze boven de nok van het dak komt en voldoende wind kan vangen. Daarmee houdt men best ook rekening met de omgeving en eventuele belemmeringen.
Schoorsteenkap
Een schoorsteenkap is een overkapping bovenaan het uiteinde van de schoorsteen die ervoor zorgt dat regen de pijp niet kan binnengaan. Vandaar wordt vaak ook de naam regenkap gebruikt. Bovendien zal de schoorsteenkap bescherming bieden voor en tegen vogels. Zo kunnen zij niet vast komen te zitten in de schoorsteenpijp of ongewenst het huis binnendringen. De regenkap is doorgaans groter dan de opening van de schoorsteen en moet stevig staan om beschermd te zijn tegen felle windstoten.
Materialen
Schoorstenen werden in de eerste plaats vooral gemetseld. Dit omdat de stenen steeds als het meer vuurvaste materiaal werden beschouwd. Ook mortel en cement moet vuurvast ingemetseld worden. Men maakt onder meer gebruik van bakstenen, vuurvaste tegels en steenplaten.
Net zoals keramiek een plaats vindt als isolatiemateriaal voor de schouw en schoorsteen, is het ook uitermate geschikt als materiaal om ze er volledig uit op te bouwen. Keramische potten zijn namelijk heel vuurvast, stevig en snel te plaatsen. Ze zijn wel iets duurder en vatbaar voor condens omwille van slechte isolatie.
Licht betonnen potten winnen stilaan aan bekendheid als geschikt bouwmateriaal voor schoorstenen. Ze zijn heel brandbestendig en zelfdragend. Dergelijke schoorstenen zijn wel kwetsbaar voor scheuren bij oververhiting.
Glas, inox en kunststof worden dan weer vooral gebruikt al voering voor bestaande schoorstenen.