Veiligheidsdossier

Ongevallen op de bouwwerf zijn één van de meest voorkomende werkongevallen in België. Niet enkel onvoorzichtigheid vanwege de werkmannen maar evenzeer de verkeerde keuze in bouwmaterialen of fouten in de structuur zorgen voor heel wat veiligheidsrisico’s én uiteindelijk voor heel wat lichamelijke schade.

Bij elk bouwwerk moet dan ook een veiligheids- en gezondheidsplan worden opgesteld. Dit is een dossier dat de risicoanalyse, sensibilisering en preventieve maatregelen bevat om mogelijke werkongevallen te voorkomen. Een V&G-plan is verplicht voor werken die een verhoogd risico inhouden, voor werken die langer duren als 30 dagen en meer dan 20 werknemers tegelijk vereisen, en voor werken die naar alle waarschijnlijkheid meer dan 500 mandagen in beslag zullen nemen. Voor alle andere bouwwerken dient men enkel een vereenvoudigde versie te voorzien, of volstaat zelfs een schriftelijke overeenkomst.

Veiligheidscoördinator

De veiligheidscoördinator is verantwoordelijk voor het opstellen van het plan.

Bij bouwwerken boven de 500m² stelt de opdrachtgever de veiligheidscoördinator aan. Hier zal de coördinator de erkend moeten zijn en de nodige ervaring en aanvullende opleidingen moeten aantonen.

Voor bouwwerken van minder dan 500m² zijn de voorwaarden soepeler. Hier is het de architect, of bij afwezigheid de eerste aannemer, die de veiligheidscoördinator aanstelt. Die moet niet erkend zijn. In se kan hij dus zelf die rol opnemen. Kleine bouwwerken vereisen enkel een specifieke beroepservaring en een bepaalde basisopleiding.

De persoon die de coördinator aanstelt is ook verantwoordelijk voor het toezicht op zijn taken.

Het loon van de veiligheidscoördinator wordt niet bij wet bepaald en zal dus afhangen van persoon tot persoon en van taak tot taak. Hij wordt betaald door de opdrachtgever van de werken, niet door degene die hem heeft aangesteld.

Werkwijze

Bij de start van de werken stelt de veiligheidscoördinator-ontwerp een ontwerp op dat hij gedurende het hele proces aanpast en aanvult bij elke wijziging in de bouwwerken. Tegelijk opent hij het postinterventiedossier, waarbij hij hetzelfde doet. Het ontwerp lokaliseert en definieert de veiligheidsrisico’s en geeft aanwijzingen voor eventuele maatregelen. Alle relevante informatie voor de betrokkenen zal hij aan hen schriftelijk overdragen.

Tijdens de uitvoering van de werken bezoekt de veiligheidscoördinator-uitvoering de werf en onderzoekt hij of de werken op een veilige manier gebeuren. Hij controleert of de veiligheidsregels voldoende gevolgd worden en coördineert waar nodig de werken tussen de aannemers onderling. Na ieder bezoek bezorgt hij de betrokkenen een verslag van zijn bevindingen. Zelf houdt hij een coördinatiedagboek bij met alle opmerkingen van ieder werfbezoek.

Na afloop van de werken sluit hij het postinterventiedossier af. Het dossier bevat alle informatie over de structuren van het gebouw, de gebruikte materialen, de (al dan niet verborgen) veiligheidsrisico’s, de gezondheidsrisico’s en de getroffen maatregelen. Dit kan nuttig zijn om latere werken aan het gebouw of eventuele tussenkomsten van hulpdiensten te vergemakkelijken. Het dossier wordt afgegeven aan de bouwheer. De notaris zal het document ook overnemen in zijn akten.

Juridisch

De volledige wettekst over het veiligheidsdossier vind je hieronder.

25 JANUARI 2001 – Koninklijk besluit betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen

Onderafdeling I. – Het veiligheids- en gezondheidsplan.

Art. 25. (Opgeheven) <KB 2005-01-19/31, art. 19, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005>

Art. 26. § 1. Ongeacht de voorziene preventiemaatregelen, is het opstellen en bijhouden van een veiligheids- en gezondheidsplan steeds verplicht voor de tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen (waarvoor een coördinator-ontwerp of een coördinator-verwezenlijking moet worden aangesteld en) waar één of meer van de volgende werkzaamheden uitgevoerd worden : <KB 2005-01-19/31, art. 20, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005>
1° werkzaamheden, zoals bedoeld in het tweede lid, die de werknemers aan gevaren van bedelving, wegzinken of vallen blootstellen, gevaren die bijzonder vergroot worden door de aard van de werkzaamheden of van de toegepaste procédés of door de omgeving van de arbeidsplaats of de werken;
2° werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan chemische of biologische agentia die een bijzonder risico voor de gezondheid en de veiligheid van de werknemers inhouden;
3° elk werk met ioniserende stralingen waarvoor de aanwijzing van gecontroleerde of bewaakte zones zoals bepaald in artikel 2 van het koninklijk besluit van 28 februari 1963 houdende algemeen reglement op de bescherming van de bevolking en van de werknemers tegen het gevaar van de ioniserende stralingen, vereist is;
4° werkzaamheden in de nabijheid van elektrische hoogspanningslijnen of -kabels (of van leidingen onder een inwendige druk van 15 bar of meer); <KB 2005-01-19/31, art. 20, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005>
5° werkzaamheden die de werknemers blootstellen aan een risico op verdrinking;
6° ondergrondse werken en tunnelwerken;
7° werkzaamheden met duikuitrusting;
8° werkzaamheden onder overdruk;
9° werkzaamheden waarbij springstoffen worden gebruikt;
10° werkzaamheden in verband met de montage of demontage van (zware) geprefabriceerde elementen. <KB 2005-01-19/31, art. 20, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005>
Voor de toepassing van het eerste lid, 1° worden inzonderheid als bijzonder vergrote gevaren beschouwd :
a) het graven van sleuven of putten van meer dan 1,20 m diepte en het werken aan of in deze putten;
b) het werken in de onmiddellijke nabijheid van materialen zoals drijfzand of slib;
c) het werken met een valgevaar van een hoogte van 5 m of meer.
§ 2. (Voor de tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen waarvoor een coördinator-ontwerp of een coördinator-verwezenlijking moet worden aangesteld, is het opstellen en het bijhouden van een veiligheids- en gezondheidsplan bovendien verplicht wanneer de omvang van de bouwplaats van aard is dat :
1° hetzij, de vermoedelijke duur van de werkzaamheden langer is dan dertig werkdagen en waar op één of meer ogenblikken meer dan twintig werknemers tegelijkertijd aan het werk zijn;
2° hetzij, het vermoedelijke werkvolume groter is dan 500 mandagen.) <KB 2005-01-19/31, art. 20, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005>
Voor de bepaling van de omvang van tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen die het voorwerp uitmaken van een continue opdracht of van een pakket opdrachten zonder onderling verband, wordt het geheel van de werken die een onderling verband hebben, als een afzonderlijke tijdelijke of <mobiele> bouwplaats beschouwd.
§ 3. (Voor de andere tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen dan deze bedoeld in § 1 en § 2 en waarvoor een coördinator-ontwerp of een coördinator-verwezenlijking moet worden aangesteld, is het opstellen en bijhouden van een veiligheids- en gezondheidsplan of een schriftelijke overeenkomst verplicht overeenkomstig de bepalingen van artikel 27, § 2, respectievelijk artikel 29.) <KB 2005-01-19/31, art. 20, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005>

Art. 27. <KB 2005-01-19/31, art. 21, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005> § 1. Voor de tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen bedoeld in artikel 26, § 1, of artikel 26, § 2, en waarop de bepalingen van de afdeling III van toepassing zijn, beantwoordt de inhoud van het veiligheids- en gezondheidsplan ten minste aan de bijlage I, deel A, afdeling I.
§ 2. Voor de tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen bedoeld artikel 26, § 3 en waarop de bepalingen van de afdeling III van toepassing zijn, wordt gebruik gemaakt van een vereenvoudigd veiligheids- en gezondheidsplan waarvan de inhoud ten minste beantwoordt aan de bijlage I, deel A, afdeling II.

Art. 28. <KB 2005-01-19/31, art. 22, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005> Voor de tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen bedoeld in artikel 26, § 1, of artikel 26, § 2, en waarop de bepalingen van de afdeling II van toepassing zijn, wordt gebruik gemaakt van een vereenvoudigd veiligheids- en gezondheidsplan waarvan de inhoud ten minste beantwoordt aan de bijlage I, deel A, afdeling II.

Art. 29.<KB 2005-01-19/31, art. 23, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005> Voor de tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen bedoeld in artikel 26, § 3, en waarop de bepalingen van de afdeling II van toepassing zijn, sluiten de tussenkomende partijen, op voorstel van de coördinator die het eerst tussenkomt, een schriftelijke overeenkomst af, waarin ten minste de volgende bedingen zijn opgenomen :
1° duidelijke afspraken betreffende alle werkzaamheden die gelijktijdig of achtereenvolgens zullen uitgevoerd worden met vermelding van de aannemers die ze zullen uitvoeren en de uitvoeringstermijn van elk van de werkzaamheden;
2° de gedetailleerde vaststelling van de preventiemaatregelen die zullen getroffen worden met de identificatie van de bouwdirecties, de aannemers, en in voorkomend geval, de opdrachtgevers die zullen instaan voor het treffen van deze maatregelen.
In toepassing van artikel 17 van de wet, zijn de uitvoeringstermijnen bedoeld in vorig lid, 1°, vastgesteld rekening houdend met de toepassing van de algemene preventieprincipes.

[
TOEKOMSTIG RECHT
[
Art. 29. <KB 2005-01-19/31, art. 23, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005> Voor de tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen bedoeld in artikel 26, § 3, en waarop de bepalingen van de afdeling II van toepassing zijn, sluiten de tussenkomende partijen, op voorstel van de coördinator die het eerst tussenkomt, een schriftelijke overeenkomst af, waarin ten minste de volgende bedingen zijn opgenomen :
1° duidelijke afspraken betreffende alle werkzaamheden die gelijktijdig of achtereenvolgens zullen uitgevoerd worden met vermelding van de aannemers die ze zullen uitvoeren en de uitvoeringstermijn van elk van de werkzaamheden;
2° de gedetailleerde vaststelling van de preventiemaatregelen die zullen getroffen worden met de identificatie van de bouwdirecties, de aannemers, en in voorkomend geval, de opdrachtgevers die zullen instaan voor het treffen van deze maatregelen.
In toepassing van artikel 17 van de wet, zijn de uitvoeringstermijnen bedoeld in vorig lid, 1°, vastgesteld rekening houdend met de toepassing van de algemene preventieprincipes.
[¹ De opdrachtgever die een aanbestedende overheid is in de zin van artikel 2 van de wet overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten, van 15 juni 2006 heeft de keuze tussen het opstellen en het opvolgen van een veiligheids- en gezondheidsplan overeenkomstig artikel 28 of het sluiten van een overeenkomst zoals bedoeld in dit artikel.]¹
———-
(1)<KB 2011-07-15/11, art. 158, 009; Inwerkingtreding : 01-07-2013, voor de overheidsopdrachten, de opdrachten en de concessies voor openbare werken die vanaf die datum worden bekendgemaakt of hadden moeten worden bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie of in het Bulletin der Aanbestedingen, alsook voor de overheidsopdrachten, de opdrachten en de concessies voor openbare werken waarvoor, bij ontstentenis van een verplichting tot voorafgaande bekendmaking, vanaf die datum wordt uitgenodigd tot het indienen van een aanvraag tot deelneming of van een offerte.>

Art. 30.De opdrachtgever neemt de nodige maatregelen opdat het veiligheids- en gezondheidsplan deel zou uitmaken van, al naargelang het geval, het bijzonder bestek, de prijsaanvraag of de contractuele documenten en daarin als een afzonderlijk en als dusdanig betiteld deel wordt opgenomen.
Opdat de maatregelen vastgesteld in het veiligheids- en gezondheidsplan daadwerkelijk zouden kunnen toegepast worden bij de uitvoering van de werken, zorgt hij ervoor dat :
1° de kandidaten bij hun offertes een document voegen dat verwijst naar het veiligheids- en gezondheidsplan en waarin zij beschrijven op welke wijze zij het bouwwerk zullen uitvoeren om rekening te houden met dit veiligheids- en gezondheidsplan;
2° de kandidaten bij hun offertes een afzonderlijke prijsberekening voegen in verband met de door het veiligheids- en gezondheidsplan bepaalde preventiemaatregelen en -middelen, inbegrepen de buitengewone individuele beschermingsmaatregelen en -middelen;
3° de coördinator-ontwerp zijn taak, bedoeld in [de artikelen 4sexies, 5°, en 11, 4°], kan volbrengen. <KB 2005-01-19/31, art. 24, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005>
[De opdrachtgevers van de tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen waarop de bepalingen van artikel 29 van toepassing zijn, zijn van de toepassing van dit artikel vrijgesteld.] <KB 2005-01-19/31, art. 24, 004;Inwerkingtreding : 27-01-2005>

[
TOEKOMSTIG RECHT
[
Art. 30. De opdrachtgever neemt de nodige maatregelen opdat het veiligheids- en gezondheidsplan deel zou uitmaken van, al naargelang het geval, het bijzonder bestek, de prijsaanvraag of de contractuele documenten en daarin als een afzonderlijk en als dusdanig betiteld deel wordt opgenomen.
Opdat de maatregelen vastgesteld in het veiligheids- en gezondheidsplan daadwerkelijk zouden kunnen toegepast worden bij de uitvoering van de werken, zorgt hij ervoor dat :
1° de kandidaten bij hun offertes een document voegen dat verwijst naar het veiligheids- en gezondheidsplan en waarin zij beschrijven op welke wijze zij het bouwwerk zullen uitvoeren om rekening te houden met dit veiligheids- en gezondheidsplan;
2° de kandidaten bij hun offertes een afzonderlijke prijsberekening voegen in verband met de door het veiligheids- en gezondheidsplan bepaalde preventiemaatregelen en -middelen, inbegrepen de buitengewone individuele beschermingsmaatregelen en -middelen;
3° de coördinator-ontwerp zijn taak, bedoeld in [de artikelen 4sexies, 5°, en 11, 4°], kan volbrengen. <KB 2005-01-19/31, art. 24, 004; Inwerkingtreding : 27-01-2005>
[¹ De opdrachtgevers van de tijdelijke of <mobiele> bouwplaatsen waarop de bepalingen van artikel 29 van toepassing zijn, zijn vrijgesteld van de toepassing van de voorgaande leden.]¹
[¹ Onverminderd de toepassing van het vorige lid en wanneer de opdrachtgever een aanbestedende overheid is in de zin van artikel 2 van de wet overheidsopdrachten en bepaalde opdracht voor werken, leveringen en diensten van 15 juni 2006, is zij enkel verplicht om voor te schrijven dat de inschrijvers bij hun offerte het document en de afzonderlijke prijsberekening van het tweede lid, 1° en 2°, voegen, indien de coördinator-ontwerp aantoont dat dit document of deze prijsberekening noodzakelijk is opdat de maatregelen bepaald in het veiligheids- en gezondheidsplan daadwerkelijk kunnen worden toegepast, en voor zover hij de onderdelen verduidelijkt waarvoor dat document of die prijsberekening nodig is.]¹
———-
(1)<KB 2011-07-15/11, art. 159, 009; Inwerkingtreding : 01-07-2013, voor de overheidsopdrachten, de opdrachten en de concessies voor openbare werken die vanaf die datum worden bekendgemaakt of hadden moeten worden bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie of in het Bulletin der Aanbestedingen, alsook voor de overheidsopdrachten, de opdrachten en de concessies voor openbare werken waarvoor, bij ontstentenis van een verplichting tot voorafgaande bekendmaking, vanaf die datum wordt uitgenodigd tot het indienen van een aanvraag tot deelneming of van een offerte.>

Deze pagina werd afgedrukt op 19 maart 2025 vanop Bouwslim.be